Een paar weken geleden werd ik door het Maastricht UMC+ benaderd met wel een heel bijzondere vraag. Of ik het aandurfde om foto’s te maken op de COVID-19 Intensive Care. Ze wilden graag hun werkprocessen en protocollen in beeld gebracht hebben.
Mijn eerste gedacht was meteen: “Jazeker!” Maar al snel dacht ik: “Moet ik dit wel doen? En wat ga ik allemaal zien?”
Maar al snel was het eigenlijk wel duidelijk. Ik ben medisch fotograaf en doe dit werk met heel veel plezier. En als ik op mijn manier een steentje kan bijdragen in deze heftige tijd, dan doe ik dat met alle liefde.
Voor de zekerheid belde ik toch even met een goede vriend en mijn ouders om raad. Zij gaven me het laatste zetje dat ik nodig had. Al kan ik me voorstellen dat mijn ouders er niet helemaal gerust op waren dat hun dochter op een COVID-19 IC ging fotograferen.
Met een gezonde spanning ging ik op een maandag in april naar het Maastricht UMC+. Op dat moment beleefden we in Nederland de piek op de IC’s en ik vroeg me af of ik niet enorm in de weg zou lopen.
Ik werd opgevangen door een werknemer van de IC en er werden me enkele dingen uitgelegd. En voordat we daadwerkelijk de IC opgingen kreeg ik een medisch mondkapje en moest ik mijn handen ontsmetten.
Als medisch fotograaf kom ik regelmatig op de Intensive Care, dus ik wist een beetje wat ik kon verwachten. Maar toen ik daar aan kwam herkende ik de IC bijna niet terug.
Overal stonden plexiglazen scheidingswanden en de hal naar de IC stond vol met karren met schone kleding en ontsmettingsmiddel. Er was een duidelijk onderscheid tussen verpleging en artsen die achter de scheidingswanden met patiënten aan het werk waren en de medewerkers die voor de wanden organisatorisch alles regelden. Alles was perfect gescheiden. En ondanks de andere manier van werken, was het een geoliede machine.
Ik kreeg wat meer uitleg over de werkwijzen en over de protocollen. En vanuit de “veilige” kant begon ik te fotograferen wat ik zag. Verpleegkundigen en artsen in beschermende pakken die beademingsapparatuur controleren en patiënten verzorgen. Buisjes bloed die worden afgenomen bij patiënten en via een doorgeefluik in een scheidingswand worden doorgegeven om te laten onderzoeken.
Maar wat vooral indruk maakte was het aantal COVID-19 patiënten die er lagen. Ik heb nog nooit zo veel mensen op een IC zien liggen, laat staan met dezelfde klachten.
Ondertussen werd me steeds meer uitgelegd over het verloop van de ziekte, de behandelingen en alle werkwijzen die iedereen uitvoerden. Ook kwam ik op een gedeelte van de IC waar ik de patiënten beter kon zien. Het feit dat er een patiënt lag die jonger was dan ik maakte veel indruk op me. Er hingen foto’s van zijn gezin en kindertekeningen aan zijn beademingsmonitor. Op dat moment kwam het echt binnen dat dit “gewone” mensen zijn met een familie, met een geschiedenis, met een verhaal. Net als jij en ik.
Als medisch fotograaf leer je om te gaan met heftige situaties. Ik zeg altijd dat mijn camera mijn muur is. Op het moment dat ik mijn werk doe, komt er zelden een emotie door die muur heen. Dat is mijn manier van omgaan met heftige beelden die de meeste mensen nooit te zien krijgen. En dat is maar goed ook. Maar er zijn altijd dingen die indruk maken, of patiënten die je bij blijven. En zo zal deze patiënt ook altijd in mijn geheugen gegrift staan.
Ik werd van de ene naar de andere IC afdeling begeleid door een medewerker en er werd enorm goed voor me gezorgd. Niet alleen wat betreft besmettingsgevaar, maar ook psychisch. Er werd me verteld dat als ik na reportage last kreeg van stress of emoties ik dit moest melden. Want ze realiseerden zich maar al te goed dat dit niet een normale reportage was, ook niet voor een medisch fotograaf.
Wat ik mooi vond om te zien was dat er een bepaalde rust heerste. Ondanks dat ik tijdens de Corona piek deze reportage heb geschoten, was er een bepaalde kalmte op de afdeling. Er was zelfs ruimte voor humor. En dat vond ik zo fijn om te zien. Er werd en wordt nog steeds enorm veel gevraagd van artsen en verpleegkundigen, maar ik merkte dat humor ervoor zorgde dat iedereen de energie had om dit tot een goed einde te brengen.
Wat me ook opviel waren de poetsvrouwen die, compleet ingepakt, ervoor zorgden dat alles goed ontsmet werd en de artsen hun werk konden doen. Dit zijn vaak de vergeten helden, maar ook zij staan aan de frontlinie in deze crisis.
Na uurtje fotograferen vanaf de “veilige kant” besloot ik dat ik aan de andere kant van de scheidingswanden ook nog wat foto’s wilde maken. Ik kreeg een ander mondkapje en een spatbril en mocht naar de andere kant.
Ook aan de “besmette” kant werd ik goed begeleid en kon ik van dichtbij fotograferen wat de verpleegkundigen en artsen precies deden. Wat ik erg mooi vond om te zien was de liefde die de medewerkers voor de patiënten hadden. Er werd volop tegen ze gekletst en er werd zelfs uitgelegd wat ze gingen doen. Ook al lag de patiënt in coma en kwam er geen reactie. Toen ik vroeg waarom ze zo uitgebreid alles uitlegden, zei de arts: “de patiënten liggen dan wel in coma, maar stel je voor dat ze ons toch kunnen horen.” Dat ontroerde me.
Na 2 uur fotograferen zat mijn werk erop. Ik had het warm, door het mondkapje en de spatbril en vroeg me af hoe de medewerkers dit dag in dag uit volhouden. Met gemengde gevoelens liep ik van de afdeling af. Ik wilde heel graag de frisse lucht weer in, maar tegelijkertijd vroeg ik me ook af of ik ergens mee kon helpen. Uiteraard kan dat niet, ik ben daar niet voor opgeleid. Dus kon ik alleen maar zorgen dat de foto’s die ik geschoten had mooi bewerkt zouden worden.
De dagen na mijn reportage heb ik de foto’s afgewerkt en heb ik mijn gezondheid goed gecontroleerd. Ik heb mijn temperatuur in de gaten gehouden en heb uit voorzorg niet met mensen afgesproken. Toen ik na 7 dagen nog geen klachten had, heb ik langzaam aan mijn leven weer opgepakt. En nog steeds ben ik, voor zover te controleren is, gezond.
De reportage op de COVID-19 IC was een bijzondere opdracht die me nog lang zal bijblijven. Heftig? Ja, absoluut. Maar wel de realiteit. En dat hoort bij mij werk als medisch fotograaf. Dus ik pak, ook na deze opdracht, nog steeds met veel liefde mijn camera op om patiënten te fotograferen.
